Ανόητος ο ύπατος και όμως τον κρατούσαν
συμφέροντα διαχρονικά κρυφά και φανερά,
ποικίλοι διαπλεκόμενοι συχνά τον εξυμνούσαν,
οι κήνσορες αδιάφοροι μπροστά στη διαφθορά.
Πατρίκιοι πλουτίζανε χωρίς επιφυλάξεις
με νόμους που ψηφίζανε φαιδροί συγκλητικοί,
προνόμια προκλητικά με σκοτεινές διατάξεις.
Και οι πληβείοι αδρανείς, υπομονετικοί.
Με κνούτο τούς φοβέριζαν τρισβάρβαροι ραβδούχοι
κι εκείνοι συμμαζεύονταν μην πάνε φυλακή.
Του ύπατου τα ψέματα οι αξιωματούχοι
τ’ αναμασούσαν τακτικά χωρίς καμιά ντροπή.
Αδίστακτος ο ύπατος, οι σύμβουλοι γελοίοι
προσφέρανε θεάματα φθηνά νυχθημερόν.
Σαν ναρκωμένοι φαίνονταν οι πιο πολλοί πληβείοι
στην τύρβη τής χαμοζωής στο άθλιο παρόν.
Πληθώρα τα θεάματα, μικροί οι θεατρίνοι,
μα κάποια μέρα κοντινή ο άρτος λιγοστός.
Κατάρες ακουστήκανε στης αγοράς τη δίνη
και πήρε να σηκώνεται μεγάλος κουρνιαχτός.
Ραβδούχοι εμφανίστηκαν στης αγοράς τούς δρόμους
και ιταμά απαίτησαν να πάψουν οι φωνές,
από το πλήθος ζήτησαν υποταγή στους νόμους
και ρόπαλα υψώσανε με άθλιες βρισιές.
Το πλήθος συμμαζεύτηκε στη θέα των ροπάλων,
μα ξάφνου ένας άγνωστος πετάχτηκε μπροστά,
αφόβιστα ξεπέρασε το μούδιασμα των άλλων,
με μια κραυγή τούς κάλεσε να βγούνε θαρρετά.
Σαν σφάγιο τον έσυραν ραβδούχοι οργισμένοι,
στο ξύλο τον αρχίσανε με πάθος φοβερό.
Το αίμα του αντίκρισαν οι καταφοβισμένοι.
Μα ξάφνου μέσα τους σεισμός, τσουνάμι βουερό!
Ξεχάσανε το φόβο τους, πλημμύρα ο θυμός τους,
και άοπλοι ορμήσανε χωρίς χρονοτριβή,
ο χτυπημένος έγινε γενναίο σύμβολό τους
και οι ραβδούχοι τράπηκαν σε άτακτη φυγή.
Ποτάμι ασταμάτητο το πλήθος των πληβείων,
φωνή λαού οργή θεού, η έφοδος σφοδρή,
οπλίτες αγνοήσανε τις εντολές αχρείων,
η εξουσία γνώρισε την πλήρη ανατροπή.
Στα γρήγορα ο ύπατος με όλο το σινάφι
κινήσανε περίτρομοι να φύγουν μακριά,
στοιβάζοντας στις άμαξες της χώρας το χρυσάφι.
Στα σύνορα τους πρόλαβαν, τους δέσανε γερά.
Εκείνος που χτυπήθηκε βγήκε μπροστά και πάλι,
στους οργισμένους μίλησε με λόγο συνετό:
«η εξουσία έπεσε, θα χτίσουμε μιαν άλλη,
να βρούμε τους καλύτερους να κάνουν το σωστό».
Βρεθήκανε οι άξιοι να λάβουν τα ηνία
και γρήγορα οργάνωσαν μικτές επιτροπές,
σε λίγες ώρες στήθηκε η νέα εξουσία
και άμεσα σταμάτησαν μικρές παρεκτροπές.
Στον πρώτο νόμο έθεσαν όρο δημοκρατίας:
Μ’ επείγουσα συνέλευση ο λόγος στο λαό·
στο όνομα της γνήσιας σωστής κυριαρχίας
ανακαλεί και καταργεί τον όποιον αρχηγό.
Ψηφίσανε για ύπατο, κι ας ήταν γηρασμένος,
έναν γενναίο μαχητή με χρόνια φυλακής
ξεκάθαρες οι θέσεις του, στο δίκαιο ταγμένος,
για την παιδεία τού λαού δεινός αγωνιστής.
Αδέκαστοι ερευνητές ορίστηκαν αμέσως
να βρούνε τι αρπάξανε οι φαύλοι χθεσινοί.
Ήταν λαού απαίτηση να μαθευτεί το αίσχος
και κάθε αλιτήριος να καταδικαστεί.
Η άμεση κατάσχεση ήταν η τιμωρία
με τα ποσά αντίστοιχα της κάθε μιας κλοπής
και για την ατιμία τους ποινή η εξορία
να γίνουνε παράδειγμα ισόβιας ντροπής.
Ο γηραλέος ύπατος με διάγγελμα πηγαίο
στον κόσμο απευθύνθηκε με δύο συμβουλές:
«Να έχετε ισόβια το φρόνημα ακμαίο,
στην όποια εξουσία σας μονίμως ελεγκτές!».
